Các Yếu Tố Nguy Hiểm Trong Lao Động Và Cách Phòng Tránh

Trong môi trường làm việc, người lao động luôn tiềm ẩn nguy cơ đối mặt với nhiều rủi ro, từ những chấn thương vật lý ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc nhận diện và kiểm soát các yếu tố nguy hiểm trong lao động không chỉ là yêu cầu bắt buộc theo Luật An toàn – Vệ sinh lao động, mà còn là trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc bảo vệ tính mạng và năng suất của đội ngũ.

Bài viết dưới đây của An Toàn Việt sẽ giúp bạn hiểu rõ: Yếu tố nguy hiểm trong lao động là gì? gồm những loại nào, ảnh hưởng ra sao và làm thế nào để phòng tránh hiệu quả.

Yếu tố nguy hiểm trong lao động là gì?

Yếu tố nguy hiểm trong lao động là bất kỳ yếu tố nào trong môi trường làm việc có thể gây tổn hại đến sức khỏe, sự an toàn hoặc tính mạng của người lao động. Chúng có thể tồn tại ở dạng vật lý, hóa học, sinh học hoặc liên quan đến tâm lý, tư thế làm việc không hợp lý.

Việc phân loại và nhận biết yếu tố nguy hiểm sớm trong lao động là bước đầu tiên để doanh nghiệp thực hiện các biện pháp kiểm soát, giảm thiểu tai nạn và phòng tránh bệnh nghề nghiệp.

Phân loại yếu tố nguy hiểm trong lao động

Yếu tố vật lý

Yếu tố vật lý là nhóm yếu tố rủi ro trong lao động phổ biến nhất, thường xuất hiện tại các công trình xây dựng, nhà máy sản xuất hoặc khu công nghiệp nặng. Trong đó, tiếng ồn và rung động có thể làm giảm thính lực, gây mất ngủ, đau đầu, căng thẳng.

Bức xạ, nhiệt độ cao hoặc thấp có thể dẫn đến bỏng, cảm nhiệt hoặc sốc nhiệt, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người lao động. Nguy hiểm hơn, điện giật và cháy nổ có thể gây tử vong nếu không có biện pháp bảo vệ kịp thời. 

Cuối cùng, máy móc và thiết bị không an toàn khi không được bảo trì đúng cách cũng là nguyên nhân gây tai nạn thường gặp.

Yếu tố hóa học

Yếu tố sinh học

Trong các ngành như nông nghiệp, xử lý rác thải, y tế hoặc khai thác thiên nhiên, người lao động có thể bị đe dọa bởi các yếu tố sinh học như vi khuẩn, virus, nấm mốc là những tác nhân gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. 

Ngoài ra, côn trùng và động vật hoang dã như rắn, bọ cạp, ong vò vẽ cũng có thể gây thương tích, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không có biện pháp phòng hộ phù hợp.

Yếu tố tâm sinh lý

Không chỉ yếu tố vật lý, sinh học hay hóa học, mà cả tâm sinh lý người lao động cũng là mối quan tâm lớn trong môi trường làm việc hiện đại. Áp lực công việc kéo dài, căng thẳng liên tục có thể làm giảm khả năng tập trung, gây sai sót khi thao tác, thậm chí dẫn đến trầm cảm. 

Trong khi đó, tư thế làm việc không đúng như đứng lâu, cúi nhiều, ngồi sai tư thế . Nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng xấu đến cơ , xương, khớp đặc biệt là cột sống và thị lực.

Ảnh hưởng của yếu tố nguy hiểm

Việc đánh giá đúng ảnh hưởng của yếu tố nguy hiểm trong môi trường lao động giúp người sử dụng lao động có chiến lược kiểm soát rủi ro tốt hơn, đảm bảo an toàn bền vững.

Tai nạn lao động

Là hậu quả trực tiếp khi người lao động tiếp xúc với các yếu tố nguy hiểm mà không có biện pháp bảo vệ phù hợp. Tai nạn có thể từ vết thương nhỏ đến tử vong, mất khả năng lao động.

Bệnh nghề nghiệp

Khi tiếp xúc lâu dài với hóa chất, bụi, tiếng ồn, rung động... người lao động dễ mắc các bệnh mãn tính, ảnh hưởng đến tim, phổi, gan, thần kinh hoặc da liễu. Đây là hậu quả tích lũy không thể xem thường.

Giảm năng suất lao động

Áp lực tâm lý, tư thế sai, làm việc trong điều kiện không thoải mái sẽ làm giảm hiệu quả, tăng tỷ lệ nghỉ việc, ảnh hưởng đến tiến độ và chi phí sản xuất của doanh nghiệp.

Biện pháp phòng tránh yếu tố nguy hiểm

Đánh giá rủi ro và xây dựng quy trình an toàn

Đánh giá rủi ro là bước đầu tiên và bắt buộc trong mọi kế hoạch đảm bảo an toàn lao động. Doanh nghiệp cần tổ chức phân tích từng công việc cụ thể, nhận diện mối nguy tiềm ẩn, sau đó đánh giá mức độ nghiêm trọng nếu sự cố xảy ra. Từ đó, xây dựng các quy trình vận hành an toàn, quy tắc ứng xử trong các tình huống khẩn cấp. 

Trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ

Một trong những biện pháp phòng tránh yếu tố nguy hiểm hiệu quả nhất là trang bị đúng và đủ thiết bị bảo hộ lao động cho từng vị trí công việc. 

Tùy vào các lĩnh vực cần trang bị thiết bị bảo hộ mà người lao động sẽ được cấp phát và hướng dẫn sử dụng phù hợp.

Ví dụ: Người làm việc ở công trường xây dựng cần được trang bị nón bảo hộ, giày bảo hộ công trường, trong khi người làm việc trong môi trường độc hại cần có khẩu trang, mặt nạ phòng độc, kính bảo hộ, quần áo chống hóa chất.

Đào tạo về an toàn lao động

Việc đào tạo an toàn lao động không nên chỉ dừng lại ở khâu phổ biến lý thuyết. Doanh nghiệp cần tổ chức huấn luyện thực tế định kỳ, giúp người lao động nắm rõ các quy định về an toàn lao động, cách xử lý tình huống như chập điện, cháy nổ, tai nạn ngã cao, hoặc tiếp xúc hóa chất. 

Đào tạo cũng là cách để nâng cao nhận thức về nhận biết yếu tố nguy hiểm, từ đó chủ động phòng ngừa thay vì bị động xử lý hậu quả. Nhân viên càng hiểu rõ rủi ro trong công việc của mình, thì càng ít xảy ra tai nạn.

Kiểm tra, bảo trì thiết bị, máy móc

Một trong những nguyên nhân gây tai nạn lao động là do thiết bị xuống cấp, hư hỏng, mất an toàn kỹ thuật. Vì vậy, máy móc, dây chuyền sản xuất, thiết bị điện... cần được kiểm tra thường xuyên theo định kỳ, lên kế hoạch bảo trì và thực hiện các biện pháp ngắt điện, khóa nguồn khi thiết bị không hoạt động. 

Đây là yêu cầu quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ tiềm ẩn an toàn lao động, đặc biệt phải trang bị tại các nhà máy, xưởng cơ khí, khu công nghiệp.

Cải thiện môi trường làm việc

Môi trường làm việc an toàn không chỉ là sạch sẽ mà còn phải đảm bảo về mặt kỹ thuật. Doanh nghiệp nên đầu tư vào hệ thống chiếu sáng tiêu chuẩn, hệ thống thông gió,... để giảm tiếp xúc với yếu tố nguy hại. 

Bên cạnh đó, cần bố trí khu vực làm việc hợp lý, tách biệt khu vực độc hại với nơi nghỉ ngơi, vệ sinh cá nhân. Một không gian thoáng đãng, có cây xanh hoặc khu vực thư giãn còn giúp giảm stress, từ đó giảm ảnh hưởng của yếu tố nguy hiểm về tâm, sinh lý giúp người lao động duy trì sức khỏe và tinh thần làm việc tích cực.

Bài viết trên là toàn bộ kinh nghiệm được đút kết mà An Toàn Việt đề ra nhằm giúp cho bạn giảm thiểu các yếu tố nguy hiểm trong lao động và từ đó tìm được cách phòng tránh tương ứng.