Ngộ Độc Thuốc Trừ Sâu: Dấu Hiệu, Cách Xử Lý & Phòng Ngừa

Ngộ độc thuốc trừ sâu là một tình trạng nguy hiểm, đặc biệt đối với những người làm nông thường xuyên tiếp xúc với các loại hóa chất này. Nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách, điều này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng. 

Do đó, việc nhận biết dấu hiệu, cách cấp cứu ngộ độc thuốc trừ sâu và phòng ngừa ngộ độc thuốc trừ sâu là vô cùng quan trọng. Hãy cùng An Toàn Việt tìm hiểu chi tiết hơn ngay sau bài viết dưới đây nhé!

Ngộ độc thuốc trừ sâu là gì? Nguyên nhân

Ngộ độc thuốc trừ sâu là tình trạng cơ thể đã hấp thụ chất độc có trong thuốc bảo vệ thực vật qua các đường: hô hấp, tiêu hóa hoặc qua da. Đây là một trong những nguyên nhân gây nên ngộ độc thuốc trừ sâu cấp tính, thường gặp ở người lao động nông nghiệp, người phun thuốc hoặc người sống gần vùng canh tác.

Nguyên nhân chính gồm:

- Hít phải hơi hóa chất khi phun xịt trong điều kiện không có khẩu trang hoặc làm việc ở nơi kín, ít gió.

- Thuốc dính vào da hoặc mắt trong lúc phun khi không mang đồ bảo hộ.

- Uống nhầm thuốc trừ sâu do bảo quản sai cách hoặc đựng trong chai nước không có nhãn cảnh báo.

- Ăn phải rau, quả còn tồn đọng hóa chất trừ sâu, chưa được ngâm rửa kỹ.

Việc nhận thức rõ những nguy cơ này giúp hạn chế tối đa rủi ro và các biến chứng ngộ độc thuốc trừ sâu về lâu dài.

Dấu hiệu và triệu chứng ngộ độc thuốc trừ sâu

Triệu chứng ngộ độc nhẹ

Khi người lao động bị ngộ độc thuốc trừ sâu nhẹ, các giai đoạn ban đầu thường không rõ ràng, rất dễ nhầm với cảm cúm, rối loạn tiêu hóa hoặc mất sức do làm việc ngoài trời. Tuy nhiên, đây là dấu hiệu của ngộ độc cấp tính, nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, tình trạng sẽ tiến triển nhanh.

Kèm với một số biểu hiện điển hình của ngộ độc thuốc trừ sâu nhẹ là:

- Buồn nôn, nôn ói, đau bụng, tiêu chảy.

- Đau đầu, chóng mặt, cảm giác choáng váng, khó tập trung.

- Chảy nước mắt, nước mũi, đổ mồ hôi nhiều, tăng tiết nước bọt.

- Cảm giác nóng rát ở da, cổ họng hoặc khó chịu vùng ngực.

Những triệu chứng ngộ độc thuốc trừ sâu nhẹ tuy không đe dọa tức thời, nhưng nếu tiếp tục tiếp xúc hoặc xử lý sai cách sẽ nhanh chóng chuyển sang thể nặng. Do đó, người bệnh cần được nghỉ ngơi, theo dõi sát và cách ly khỏi môi trường nhiễm độc ngay.

Triệu chứng ngộ độc nặng

Trong những trường hợp ngộ độc thuốc trừ sâu nặng, chất độc đã xâm nhập sâu vào máu, gây tổn thương các cơ quan nội tạng, đặc biệt là hệ thần kinh, hô hấp và tim mạch. Đây là tình trạng nguy kịch, cần sơ cứu kịp thời và đưa đến bệnh viện ngay để điều trị ngộ độc thuốc trừ sâu đúng cách.

Kèm với một số biểu hiện điển hình của ngộ độc thuốc trừ sâu nặng là:

- Khó thở, thở gấp, tức ngực hoặc suy hô hấp.

- Co giật, giãn đồng tử, mất phương hướng, lú lẫn.

- Da lạnh, ẩm, tím tái ở môi và đầu ngón tay.

- Hôn mê, mất ý thức, thậm chí tử vong nếu không điều trị ngộ độc thuốc trừ sâu kịp thời.

Dấu hiệu ngộ độc thuốc trừ sâu nặng cần được xử lý theo đúng phác đồ y tế tại bệnh viện. Tuyệt đối không tự điều trị tại nhà hoặc chờ đợi, bởi mỗi phút trôi qua đều có thể ảnh hưởng đến tính mạng.

Hướng dẫn xử trí ngộ độc thuốc trừ sâu đúng cách

Sơ cứu chung

Nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi khu vực nhiễm độc

Nếu người bệnh đang ở trong khu vực có thuốc trừ sâu, cần lập tức di chuyển họ đến nơi thoáng khí, mát mẻ và tránh gió ngược chiều. Tuyệt đối không để nạn nhân tiếp xúc thêm với hơi độc.

Gọi ngay cấp cứu (115)

Trong lúc di chuyển, gọi tổng đài cấp cứu, trình bày rõ tình trạng lí do ngộ độc thuốc trừ sâu và nếu có thể nhớ được tên loại thuốc bị dính phải thì hãy báo bác sĩ để kịp thời chuẩn bị phương án xử lý phù hợp.

Đặt người bệnh nằm nghiêng hoặc nằm đầu cao

Tư thế này giúp nạn nhân dễ thở hơn và nếu có nôn, dịch sẽ không tràn ngược vào đường thở. Nới lỏng thắt lưng, cổ áo để người bệnh thoải mái.

Tuyệt đối không cho uống sữa, nước ngọt hoặc nước trái cây

Những chất này chứa đường và chất béo, có thể làm tăng tốc độ hấp thụ hóa chất độc vào cơ thể, khiến tình trạng ngộ độc trầm trọng hơn.

Sơ cứu ngộ độc thuốc trừ sâu tiếp xúc với da

Khi người bệnh bị thuốc trừ sâu dính vào da, việc đầu tiên cần làm là cởi bỏ ngay quần áo bị nhiễm hóa chất, thao tác nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương da hoặc làm hóa chất lan rộng. 

Tiếp theo, hãy rửa kỹ vùng da tiếp xúc bằng nước sạch và xà phòng dưới vòi nước chảy hoặc trong chậu lớn, thời gian ít nhất 15–20 phút để làm sạch tối đa lượng độc chất.

Và đặc biệt không được dùng bàn chải, khăn thô hoặc chà xát mạnh vì có thể khiến hóa chất thấm sâu hơn vào da và gây kích ứng nặng. Sau khi rửa sạch, dùng khăn mềm lau khô nhẹ nhàng, tiếp tục quan sát phản ứng của da trong vài giờ. 

Sơ cứu thuốc trừ sâu vào mắt

Khi thuốc trừ sâu không may bắn vào mắt, cần ngay lập tức rửa mắt bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý để loại bỏ hóa chất. Đặt đầu nạn nhân nghiêng sang bên mắt bị dính thuốc, giữ mắt mở và rửa nhẹ từ trong ra ngoài, tránh để hóa chất lan sang mắt còn lại. 

Thời gian rửa tối thiểu là 10–15 phút, dùng ca hoặc ly nhỏ đổ từ từ, không dùng vòi nước mạnh vì có thể làm tổn thương giác mạc. 

Tuyệt đối không nhỏ thuốc mắt, dầu gió hay nước lá cây vào mắt vì dễ gây nhiễm trùng hoặc làm tình trạng trầm trọng hơn. Sau sơ cứu, nếu mắt vẫn rát, đỏ hoặc nhìn mờ, cần đưa nạn nhân đến cơ sở y tế chuyên khoa mắt để kịp thời được kiểm tra và điều trị.

Sơ cứu người hít phải thuốc trừ sâu

Khi phát hiện người hít phải thuốc trừ sâu, hãy đưa ngay nạn nhân ra khỏi khu vực có hóa chất, đến nơi thoáng khí, có gió. Đặt người bệnh nằm nghỉ, đầu cao để dễ thở. Trong trường hợp nạn nhân khó thở hoặc ngừng thở, cần tiến hành hô hấp nhân tạo (ép ngực và thổi ngạt nếu biết cách). 

Trong lúc đợi xe cấp cứu, cần theo dõi mạch đập, nhịp thở và ý thức nạn nhân liên tục. Sơ cứu nhanh và đúng lúc sẽ giúp người bệnh tránh được suy hô hấp cấp và các biến chứng ngộ độc thuốc trừ sâu nguy hiểm đến tính mạng.

Sơ cấp cứu người uống nhầm thuốc trừ sâu

Trường hợp người bệnh uống nhầm thuốc trừ sâu, cần giữ bình tĩnh và đánh giá nhanh tình trạng: 

Nếu còn tỉnh táo, cho uống một ít nước lọc để pha loãng chất độc trong dạ dày. Không được cho uống sữa, ăn thức ăn chứa dầu ăn hoặc nước ép trái cây, vì chúng có thể khiến hóa chất hấp thu nhanh hơn. 

Đồng thời, không tự ý gây nôn, vì gây nôn sai cách dễ dẫn đến sặc, tổn thương đường thở. 

Cuối cùng, gấp rút đưa người bệnh cấp cứu ngộ độc thuốc trừ sâu ở cơ sở y tế gần nhất càng nhanh càng tốt, không chờ đợi các triệu chứng xuất hiện vì ngộ độc có thể tiến triển nhanh và đột ngột.

Những lưu ý khi sơ cứu ngộ độc thuốc trừ sâu

Trong quá trình sơ cứu, cần đặc biệt lưu ý:

- Không sử dụng các mẹo dân gian chưa kiểm chứng như cho uống nước đường, dầu ăn…

- Theo dõi sát sao dấu hiệu sự sống của bệnh nhân (hơi thở, tim đập, nhận thức) liên tục.

- Giữ bình tĩnh, không để nạn nhân hoảng loạn, đồng thời xử lý ngộ độc thuốc trừ sâu tại nhà một cách bài bản trước khi có sự can thiệp chuyên môn.

- Và một lưu ý đặc biệt quan trọng là luôn trang bị bảo hộ khi phun thuốc trừ sâu hoặc khi tiếp xúc hoặc hỗ trợ người bị ngộ độc để tránh lây nhiễm độc chất trừ sâu.

Phòng ngừa ngộ độc thuốc trừ sâu

Để phòng ngừa ngộ độc thuốc trừ sâu hiệu quả, người lao động và người sử dụng cần lưu ý:

- Chỉ sử dụng các loại thuốc trừ sâu độc hại khi thật sự cần thiết, theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc cán bộ kỹ thuật nông nghiệp.

- Trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ như mặt nạ phòng độc phin lọc, quần áo chống hóa chất, kính bảo hộ, găng tay bảo hộ,... khi phun xịt hóa chất, thuốc trừ sâu.

- Phun thuốc đúng thời điểm, đúng liều lượng, không pha quá đậm đặc.
- Không ăn uống, hút thuốc hoặc lau mặt tay trong quá trình phun thuốc.
- Sau khi phun, cần thay đồ, tắm rửa sạch sẽ bằng xà phòng để loại bỏ dư lượng hóa chất trên da.

- Bảo quản thuốc trừ sâu ở nơi cao ráo, có nhãn cảnh báo rõ ràng, tuyệt đối không đựng trong chai nước uống.

- Đảm bảo thời gian cách ly sau phun thuốc, rửa sạch rau củ quả kỹ càng trước khi sử dụng.

Toàn bộ bài viết trên cho thấy được tầm quan trọng của việc cấp cứu ngộ độc thuốc trừ sâu đòi hỏi sự nhanh chóng, đúng cách và quan trọng hơn hết là phòng ngừa từ đầu. Trang bị đầy đủ đồ bảo hộ khi làm việc với thuốc trừ sâu hay hóa chất là biện pháp bảo vệ thiết thực nhất. 

An Toàn Việt được biết đến là nhà cung cấp uy tín hàng đầu về thiết bị bảo hộ lao động, đặc biệt trong mảng bảo hộ khi phun xịt hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật. 

Với đội ngũ tư vấn viên giàu kinh nghiệm, tận tâm, chúng tôi không chỉ bán sản phẩm mà còn giúp khách hàng hiểu rõ mình cần loại bảo hộ nào, phù hợp với điều kiện công việc, thời tiết, mức độ độc hại và tiết kiệm tối ưu ngân sách đầu tư cho từng khách hàng.