Mùi Sơn Có Độc Không? Tác Hại & Cách Phòng Tránh Hiệu Quả

Mùi sơn nồng nặc sẽ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe. Vậy mùi sơn có độc không? đây là câu hỏi khiến nhiều người lo lắng, đặc biệt khi vừa hoàn thiện nhà mới hoặc sửa sang phòng ốc. Trong bài viết này, An Toàn Việt sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về thành phần tạo nên mùi sơn, mức độ độc hại…

Tổng quan về mùi sơn

Sơn là vật liệu không thể thiếu trong xây dựng và trang trí nội thất, giúp bảo vệ và làm đẹp cho bề mặt tường, gỗ, kim loại và nhiều vật liệu khác. Tuy nhiên, điều khiến nhiều người lo ngại chính là mùi sơn, thường xuất hiện nồng nặc sau khi sơn nhà mới hoặc sơn lại nội thất.

Mùi sơn là gì? Thành phần thường có trong sơn

Mùi sơn là hỗn hợp của nhiều hợp chất hóa học bay hơi phát tán vào không khí trong quá trình thi công và sau khi sơn khô. Thành phần chính gây ra mùi khó chịu này là các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs - Volatile Organic Compounds). Đây là những hóa chất có điểm sôi thấp, dễ hóa hơi ở nhiệt độ phòng và lan tỏa vào không khí.

Sơn có mùi đặc trưng

Ngoài VOCs sơn còn chứa nhiều thành phần khác như:

- Dung môi giúp hòa tan các chất rắn và tạo độ lỏng cho sơn. Dung môi thường là xăng thơm, toluene, xylene… đều là các hóa chất có mùi rất mạnh và độc.

- Chất tạo màng (binder) giúp sơn kết dính và tạo lớp phủ bề trên bề mặt. Một số loại binder có thể là acrylic, alkyd hoặc epoxy.

- Chất tạo màu (pigment) là các hạt màu giúp tạo nên màu sắc cho sơn. Chúng có thể chứa oxit kim loại, carbon đen hoặc titanium dioxide.

- Phụ gia bao gồm chất chống nấm mốc, chất ổn định màu, chất tăng độ bám dính…

Chính sự kết hợp giữa các chất hóa học này tạo nên mùi đặc trưng của sơn, có thể gây nên cảm giác khó chịu, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe nếu tiếp xúc trong thời gian dài.

Các loại sơn phổ biến hiện nay

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại sơn khác nhau, mỗi loại có mùi, mức độ an toàn và thành phần hóa học khác nhau. Dưới đây là các dòng sơn phổ biến:

Những loại sơn phổ biến hiện nay

- Sơn gốc dầu (Oil-based paint)

Thường có độ bám dính cao, bền màu, chống thấm tốt.

Tuy nhiên chứa nhiều dung môi hữu cơ như toluen, xylene, dễ bay hơi và gây mùi nặng.

VOC trong sơn gốc dầu thường rất cao, tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe.

- Sơn gốc nước (Water-based paint)

Dùng nước làm dung môi chính thay vì dung môi hữu cơ

VOC thấp hơn, ít mùi hơn so với sơn gốc dầu

Được sử dụng phổ biến trong sơn nội thất và công trình dân dụng hiện đại.

- Sơn không mùi

Là sơn được sản xuất với công nghệ loại bỏ hoặc giảm thiểu tối đa hàm lượng VOC

Dù gọi là chất liệu không mùi nhưng thực tế vẫn có mùi nhẹ, không gây khó chịu như các loại sơn thông thường

Thích hợp sử dụng cho phòng kín, phòng trẻ em hoặc nhà có người nhạy cảm với hóa chất.

- Sơn VOC thấp/ không VOC 

Đây là dòng sơn thân thiện môi trường, được chứng nhận an toàn cho sức khỏe

Hàm lượng VOC rất thấp (<50g/L) hoặc gần như không có

Giá thành thường cao hơn so với các loại sơn thông thường, nhưng rất phù hợp với xu hướng sống xanh, an toàn.

Mùi sơn có độc không?

Khi bước vào một căn phòng mới sơn xong, không ít người cảm thấy choáng váng, buồn nôn hoặc khó chịu vì mùi sơn nồng nặc. Đây không chỉ là cảm giác khó chịu thông thường mà còn là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước các hợp chất bay hơi có trong sơn.

Mùi sơn có gây độc cho cơ thể người hay không?

Mùi sơn nhà mới có độc không?

Một trong những thời điểm mùi sơn gây lo ngại nhất là khi hoàn thiện nhà mới. Thường thì mùi sơn sẽ đậm đặc và kéo dài trong vài ngày đến vài tuần, tùy vào loại sơn và cách thông gió.

Mùi sơn mới thường chứa VOCs, dung môi hữu cơ, chất bảo quản và phụ gia hóa học vì thế mùi sơn nhà mới hoàn toàn có thể gây độc, đặc biệt trong điều kiện phòng kín, không thông thoáng. Đối tượng dễ bị ảnh hưởng bao gồm trẻ nhỏ, người lớn tuổi, người có tiền sử hen suyễn hoặc dị ứng và phụ nữ mang thai.

Mức độ độc hại của hợp chất hữu cơ bay hơi (VOCs) trong sơn

VOCs là nhóm hóa chất bay hơi ở nhiệt độ phòng, phổ biến trong các loại sơn truyền thống. Mặc dù mỗi loại VOCs có mức độ độc khác nhau nhưng hầu hết đều có khả năng gây ảnh hưởng đến sức khỏe nếu tiếp xúc lâu dài.

Một số loại VOCs thường gặp trong sơn bao gồm: Formaldehyde, toluene, xylene… Mức VOCs trong sơn được tính theo đơn vị gram/lít (g/L). Theo tiêu chuẩn của nhiều tổ chức quốc tế mức VOCs trong sơn không nên vượt quá 50g/L đối với sơn nội thất. Tuy nhiên, nhiều loại sơn rẻ tiền hoặc sơn gốc dầu có thể chứa VOCs cao hơn gấp nhiều lần.

Mùi sơn có gây hại khi ngửi trong thời gian ngắn/dài không?

Thời gian tiếp xúc với mùi sơn có vai trò rất quan trọng trong việc xác định mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe.

- Tiếp xúc trong thời gian ngắn:

Có thể gây các triệu chứng nhẹ như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, mỏi mệt.

Với người có sức khỏe tốt các triệu chứng thường biến mất sau vài giờ khi rời khỏi môi trường có mùi sơn.

Tuy nhiên với người nhạy cảm hoặc có bệnh nền, phản ứng có thể nghiêm trọng hơn.

- Tiếp xúc trong thời gian dài:

Gia tăng nguy cơ ảnh hưởng đến hệ hô hấp, thần kinh, gan, thận.

Có thể gây viêm phổi mãn tính, rối loạn thần kinh, giảm trí nhớ.

Một số nghiên cứu còn chỉ ra mối liên hệ giữa VOCs và bệnh ung thư, đặc biệt khi tiếp xúc liên tục trong môi trường sơn công nghiệp.

Dấu hiệu ngộ độc sơn & cách xử lý

Khi tiếp xúc với mùi sơn chứa nhiều VOC trong không gian kém thông thường, cơ thể sẽ phản ứng lại để cảnh báo về sự xâm nhập của các chất độc hại. Nhận biết sớm các dấu hiệu ngộ độc sơn không chỉ giúp xử lý kịp thời mà còn ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng về sau.

Dấu hiệu ngộ độc sơn

Triệu chứng hô hấp

Đường hô hấp là cơ quan đầu tiên chịu ảnh hưởng khi ngửi phải mùi sơn nồng nặc, đặc biệt trong không gian kín hoặc sau khi mới sơn xong: ho khan hoặc ho có đờm, khó thở, đau họng và rát cổ. Triệu chứng hô hấp là dấu hiệu sớm và phổ biến nhất cần được theo dõi kỹ nếu kéo dài hoặc ngày càng nặng.

Triệu chứng thần kinh

VOCs có khả năng ảnh hưởng nhanh đến hệ thần kinh trung ương, gây ra những phản ứng rõ rệt chỉ sau vài phút hít phải: Chóng mặt, choáng váng, buồn nôn và ói mửa, đau đầu dữ dội hoặc âm ỉ. Trường hợp nặng hơn, người bị ngộ độc có thể lú lẫn, nói lắp, mất phương hướng hoặc có biểu hiện loạng choạng như say rượu.

Triệu chứng khác

Ngoài hô hấp và thần kinh, mùi sơn độc còn có thể gây ra nhiều phản ứng khác trên da và các cơ quan nhạy cảm: Da nổi mẩn đỏ, ngứa, rát; mắt cay, đỏ, chảy nước mắt liên tục; cảm giác nóng bừng, khó chịu toàn thân.

Cách xử lý khi bị ngộ độc sơn

Khi xuất hiện các triệu chứng ngộ độc sơn như chóng mặt, buồn nôn, khó thở hoặc dị ứng, điều quan trọng nhất là phải xử lý kịp thời và đúng cách để hạn chế tối đa tổn thương sức khỏe. Dưới đây là các bước xử lý cấp tốc mà nên ghi nhớ và áp dụng cần thiết.

- Di chuyển ngay ra khỏi khu vực có mùi sơn

- Nới lỏng quần áo, giúp người bệnh hít thở dễ dàng

- Theo dõi các biểu hiện cơ thể

- Không tự ý uống thuốc hoặc thực phẩm

- Gọi cấp cứu hoặc đến cơ sở y tế gần nhất

- Cảnh báo người xung quanh và xử lý khu vực bị ô nhiễm

Biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu tác hại từ mùi sơn

Thay vì đợi đến khi mùi sơn gây hại mới tìm cách xử lý, việc phòng ngừa từ đầu luôn là giải pháp an toàn, tiết kiệm và hiệu quả hơn. Có nhiều cách để giảm thiểu tác động tiêu cực của mùi sơn lên sức khỏe mà bạn có thể áp dụng ngay trong quá trình chuẩn bị và thi công. Dưới đây là các biện pháp đơn giản:

- Chọn sơn an toàn: sơn VOC thấp, sơn gốc nước

- Thi công sơn ở nơi thông thoáng, mở cửa sổ

- Đeo khẩu trang chống độc, dùng găng tay, đồ bảo hộ

- Không để trẻ nhỏ và người nhạy cảm tiếp xúc trong quá trình sơn

- Đọc kỹ và tuân thủ hướng dẫn sử dụng từ nhà sản xuất 

Thiết bị bảo vệ mùi sơn

Khi tiếp xúc trực tiếp với mùi sơn, đặc biệt là trong quá trình thi công hoặc sửa chữa, việc sử dụng thiết bị bảo hộ lao động (PPE) là vô cùng quan trọng để giảm thiểu tối đa lượng khí độc hại, bụi và hóa chất bay hơi xâm nhập vào cơ thể. Những thiết bị không chỉ giúp bảo vệ đường hô hấp mà còn bảo vệ da, mắt và toàn bộ cơ thể khỏi các tác động tiêu cực từ mùi sơn.

Thiết bị bảo hộ lao động phòng ngừa phun sơn

>>>TÌM HIỂU THÊM: PPE Là Gì? Các Loại Thiết Bị Bảo Hộ Cá Nhân Cần Thiết

Khẩu trang

- Khẩu trang y tế hoặc khẩu trang vải thông thường chỉ có tác dụng ngăn bụi lớn, ít hoặc không ngăn được VOC trong mùi sơn.

- Để bảo vệ tối ưu, nên sử dụng khẩu trang than hoạt tính hoặc khẩu trang chống khí độc chuyên dụng. Loại khẩu trang này có lớp than hoạt tính giúp hấp thụ và lọc sạch các khí độc, hơi hữu cơ bay hơi từ sơn.

Găng tay

- Găng tay cao su hoặc găng tay chống hóa chất bảo vệ da tay khỏi tiếp xúc trực tiếp với hóa chất trong sơn.

- Việc đeo găng tay giúp ngăn ngừa dị ứng da, kích ứng và các tổn thương do dung môi hoặc các thành phần độc hại gây ra.

- Chọn găng tay có kích cỡ phù hợp để không ảnh hưởng đến thao tác thi công nhưng vẫn đảm bảo kín khít và an toàn.

Mặt nạ phòng độc

- Mặt nạ phòng độc là thiết bị chuyên dụng, thường được sử dụng trong môi trường có nồng độ VOC cao hoặc khi làm việc lâu dài với sơn.

- Các loại mặt nạ này có phin lọc phù hợp để loại bỏ các hiệu quả các hợp chất hữu cơ bay hơi, khí độc và bụi sơn.

- Đeo mặt nạ phòng độc giúp bảo vệ đường hô hấp tối ưu, giảm thiểu nguy cơ ngộ độc cấp tính và mạn tính do mùi sơn gây ra.

Quần áo bảo hộ

- Quần áo bảo hộ chuyên dụng thường làm từ chất liệu không thấm, giúp ngăn hóa chất bắn vào da và quần áo bên trong.

- Đặc biệt cần thiết khi làm việc với sơn gốc dầu hoặc các loại sơn có dung môi độc hại mạnh.

- Quần áo bảo hộ giúp giảm thiểu tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, hạn chế nguy cơ kích ứng da và dị ứng.

Mùi sơn không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe nếu tiếp xúc thường xuyên và không có biện pháp bảo vệ phù hợp. Hiểu rõ tác hại của các hợp chất trong sơn và chủ động phòng tránh là cách hiệu quả để bảo vệ bản thân và gia đình. 

Nếu bạn đang tìm kiếm các giải pháp bảo hộ an toàn khi thi công, sơn sửa nhà cửa, đừng bỏ qua Bảo Hộ An Toàn Việt – đơn vị cung cấp đầy đủ các loại khẩu trang lọc khí, mặt nạ phòng độc, găng tay chống hóa chất… đạt chuẩn chất lượng và an toàn tuyệt đối.