Tia UV Là Gì? Tác Hại, Phân Loại & Cách Bảo Vệ Hiệu Quả

Ngày nay, mức độ ô nhiễm và biến đổi khí hậu khiến tầng ozon mỏng dần, tạo điều kiện cho tia cực tím xâm nhập sâu hơn vào Trái Đất. Việc hiểu rõ tia UV là gì, ảnh hưởng ra sao và cách chống tia UV đúng cách giúp bảo vệ làn da hiệu quả.

Trong bài viết này, Bảo Hộ An Toàn Việt giúp bạn tìm hiểu toàn bộ kiến tức về tia UV từ khái niệm, phân loại, tác hại cho đến các biện pháp bảo vệ hiệu quả, kèm gợi ý các loại kính chống tia UV chất lượng, phù hợp cho cả lao động và sử dụng hàng ngày.

Tia UV là gì?

Tia UV là gì? Đây là viết tắt của “Ultraviolet Rays”, tức là tia cực tím, một loại bức xạ điện từ có bước sóng ngắn hơn ánh sáng nhìn thấy (400nm) nhưng dài hơn tia X (10nm). Mặc dù mắt người không thể nhìn thấy tia UV, song chúng có năng lượng đủ mạnh để thay đổi cấu trúc tế bào sinh học và tác động trực tiếp đến sức khỏe con người.

Tia UV hay còn gọi là tia cực tím

Về bản chất, đây là loại tia phát ra chủ yếu từ ánh sáng mặt trời, chiếm khoảng 5% tổng năng lượng bức xạ đến Trái Đất. Ngoài nguồn tự nhiên thì tia cực tím còn được tạo ra từ các thiết bị nhân tạo như đèn huỳnh quang, đèn hàn điện, đèn tiệt trùng, máy in 3D và cả một số thiết bị y tế.

Ở mức độ vừa phải, tia UV mang lại nhiều lợi ích giúp tổng hợp vitamin D, hỗ trợ điều trị một số bệnh da liễu và có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, nấm mốc trong không khí. Tuy nhiên, khi tiếp xúc quá nhiều, tia UV lại trở thành “kẻ thù thầm lặng” gây tổn thương DNA, lão hóa da, đục thủy tinh thể và ung thư da.

Vì vậy, việc nhận thức đúng đắn về tia UV là gì và tia UV có hại không là bước đầu tiên để bạn chủ động bảo vệ bản thân. Ở phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các loại tia UV phổ biến nhất và nguồn gốc của chúng.

>>> Tham Khảo Thêm Bài Viết: Cách Bảo Vệ Chống Nắng Khi Lao Động Ngoài Trời Hiệu Quả

Tia UV có bao nhiêu loại? Chúng đến từ đâu?

Sau khi tìm hiểu rõ tia UV là gì, bạn cần biết rằng tia cực tím không chỉ có một dạng duy nhất mà sẽ dựa vào bước sóng và mức năng lượng, các nhà khoa học chia tia UV thành ba loại chính. Mỗi loại tia có nguồn gốc, đặc điểm và mức độ ảnh hưởng khác nhau đến sức khỏe con người.

Các loại về tia UV phổ biến

Tia UVA

Tia UVA có bước sóng dài nhất trong ba loại tia (từ 320 - 400 nm). Đây là loại tia chiếm tới 95% tổng lượng tia cực tím chiếu xuống bề mặt Trái Đất. Mặc dù năng lượng không mạnh bằng UVB hay UVC nhưng tia UVA có khả năng xâm nhập sâu vào lớp hạ bì của da, phá hủy cấu trúc collagen và elastin.

Đặc bia, tia UVA hiệu diễn suốt cả ngày, kể cả khi trời râm nhiều mây hoặc bạn đang ngồi trong nhà gần cửa sổ. Chúng có thể xuyên qua kính thường, mây và sương mù. Tác động lâu dài của tia UVA chính là lão hóa da sớm, xuất hiện nếp nhăn, nám... Một số nghiên cứu có khả năng gây tổn thương DNA giản tiếp, ung thư da…

Cách hiệu quả nhất để giảm thiểu tác hại của tia UVA là sử dụng kem chống nắng có chỉ số PA+++ hoặc PA+++, kết hợp kính chống tia UV đạt chuẩn khi di chuyển ngoài trời hoặc làm việc trong môi trường có ánh sáng mạnh.

Tia UVB

Tia UVB có bước sóng ngắn hơn, từ 290 - 320 nm và chỉ chiếm khoảng 5% tổng lượng tia cực tím đến được mặt đất. Tuy nhiên, mức năng lượng của UVB lại cao hơn UVA rất nhiều. Tia này không xuyên sâu vào da mà tập trung gây tổn thương ở lớp biểu bì, bề mặt da.

Chính tia UVB là nguyên nhân trực tiếp gây cháy nắng, rát da, phồng rộp, đặc biệt trong những ngày nắng gắt. Không chỉ vậy, khi tiếp xúc lâu dài, UVB còn có thể làm biến đổi cấu trúc DNA của tế bào da, dẫn đến ung thư da.

Tầng ozon của Trái Đất giúp chặn phần lớn tia UVB nhưng do biến đổi khí hậu và ô nhiễm, lớp bảo vệ này đang mỏng dần, khiến cường độ UVB tăng mạnh. Những khu vực gần xích đạo hoặc ở độ cao lớn thường có chỉ số UVB cao hơn. 

Để bảo vệ làn da nên chọn kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30-50, mặc quần áo dày, dài tay và đội mũ rộng vành và tránh ra ngoài trong khu giờ từ 10 giờ đến 15 giờ là khi chỉ số UVB đạt đỉnh.

Tia UVC

Tia UVC là loại tia cực tím có bước sóng ngắn nhất (100 - 290 nm) và năng lượng mạnh nhất trong ba loại. Nếu tiếp xúc trực tiếp, UVC có thể phá hủy tế bào sống ngay lập tức, gây bỏng da và tổn thương giác mạc nghiêm trọng.

Rất may, tầng ozon và khí quyển đã hấp thụ hoàn toàn tia UVC từ mặt trời nên trong điều kiện tự nhiên, con người gần như không tiếp xúc với tia UVC. Tuy nhiên, hiện nay nhiều thiết bị nhân tạo như đèn tiệt trùng, đèn UV trong y tế, phòng thí nghiệm, nhà máy thực phẩm lại sử dụng UVC để diệt khuẩn.

Nếu làm việc trong môi trường có sử dụng các loại đèn này, bắt buộc phải đeo kính chắn tia UV chuyên dụng, sử dụng quần áo bảo hộ và găng tay chống tia UV để ngăn ngừa bỏng da, viêm giác mạc hoặc các tổn thương lâu dài khác.

Tác hại của tia UV nghiêm trọng như thế nào?

Nhiều người chỉ nghĩ rằng tia cực tím đơn thuần khiến da sạm đen hoặc bỏng rát nhưng trên thực tế, tác động của chúng nghiêm trọng và lâu dài hơn rất nhiều. Tùy thuộc vào loại tia, thời gian tiếp xúc và cường độ ánh nắng, tia UV có thể gây tổn thương từ cấp độ tế bào cho đến DNA, ảnh hưởng đến da, mắt và cả hệ miễn dịch.

Tác hại của tia UV nghiêm trọng đến với sức khỏe con người

Gây ung thư da

Tác hại nghiêm trọng nhất của việc tiếp xúc lâu dài với tia cực tím là gây ung thư da, đặc biệt là tia UVA và UVB. Khi tia UV xuyên qua da, chúng có thể làm hỏng hoặc đột biến DNA của tế bào da. Lâu dần, các tế bào bị tổn thương có thể phát triển bất thường và hình thành khối u ác tính.

Làm da cháy nắng, sạm đen

Tia UVB là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng cháy nắng. Khi da tiếp xúc quá mức với tia UVB, các tế bào da sản sinh melanin nhằm tự bảo vệ, khiến da sạm màu và tối đi. Nếu tiếp xúc trong thời gian dài, da có thể bị phồng rộp, bong tróc và đau rát. Việc phơi nắng thường xuyên khiến da xỉn màu, khô ráp, sạm da và tăng sắc tố.

Đẩy nhanh tốc độ lão hóa da

Một trong những tác hại âm thầm nhưng dai dẳng của tia UVA là gây lão hóa da sớm. Loại tia này có thể xuyên sâu vào lớp trung bì, phá vỡ cấu trúc collagen và elasstin. Khi các sợi collagen bị tổn thương, da trở nên chảy xệ, xuất hiện nếp nhăn, khô sạm và kém đàn hồi.

Gây tổn thương hệ miễn dịch

Ít người biết rằng tia UV không chỉ ảnh hưởng đến làn da mà còn tác động tiêu cực đến hệ miễn dịch. Các nhà nghiên cứu cho thấy tia UV có thể làm ức chế hoạt động của tế bào Langerhans, một phần quan trọng trong cơ chế miễn dịch của da. 

Khi tế bào bị suy yếu, cơ thể giảm khả năng chống lại vi khuẩn, virus và tế bào ung thư. Điều này lý giải vì sao những người làm việc ngoài trời trong thời gian dài thường dễ mắc bệnh da liễu, dị ứng và viêm nhiễm hơn so với người ít tiếp xúc ánh nắng.

Gây hại trực tiếp đến mắt

Đôi mắt là bộ phận cực kỳ nhạy cảm và dễ bị tổn thương bởi tia cực tím. Khi không được bảo vệ, ánh nắng gay gắt có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng như viêm giác mạc ánh sáng, đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng.

Cách bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV

Sau khi đã hiểu rõ tia UV là gì, các loại tia và tác hại của tia UV, bước tiếp theo là học cách bảo vệ bản thân hiệu quả. Việc phòng tránh sẽ giúp bạn giữ gìn làn da, mắt và sức khỏe tổng thể và hạn chế nguy cơ mắc nhiều bệnh. Có nhiều phương pháp bảo vệ da và mắt khỏi tia UV, từ thói quen hàng ngày đến sử dụng thiết bị bảo hộ chuyên dụng.

Cách bảo vệ da khỏi tác hại của tia UV độc hại

Sử dụng kem chống nắng mỗi ngày

Kem chống nắng là lớp bảo vệ đầu tiên cho da khỏi tia UVA và UVB. Khi lựa chọn kem chống nắng, bạn nên chú ý chọn sản phẩm phổ rộng để bảo vệ cả UVA và UVB, chỉ số SPF 30 - 50 phù hợp với hầu hết hoạt động ngoài trời; SPF cao hơn cần khi tiếp xúc lâu hoặc ở vùng có ánh nắng mạnh và bôi kem trước khi ra ngoài 15 - 20 phút.

Chú ý trang phục mỗi khi ra ngoài

Trang phục bảo vệ cũng là một phương pháp chống tia UV hiệu quả với áo dài tay, quần dài từ chất liệu dày, dệt chặt giúp ngăn chặn tia UVA và UVB; mũ rộng vành, khẩu trang giúp che vùng mặt và cổ là khu vực thường xuyên tiếp xúc ánh nắng; găng tay chống nắng bảo vệ tay, đặc biệt khi lái xe hoặc làm việc ngoài trời.

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa giúp tăng cường khả năng bảo vệ da từ bên trong vitamin C, E, beta-carotene, omega 3 và uống đủ nước để giữ độ ẩm và đàn hồi cho da, hạn chế khô ráp và lão hơn sớm.

Dùng công cụ chống nắng cơ học

Ngoài kem chống nắng, các công cụ chống nắng vật lý cũng rất hiệu quả:

- Kính chống tia UV: bảo vệ mắt và vùng da quanh mắt, đặc biệt khi đi ngoài trời nắng gắt. Các loại kính phổ biến bao gồm kính bảo hộ 3M 2721, King’s KY715 và King’s KY2223.

- Ô, dù, rèm che: giảm tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng, đặc biệt vào khung giờ tia UV mạnh nhất.

Tránh tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời

Thời gian tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng là yếu tố quan trọng thì hạn chế ra ngoài từ 10h đến 15h, khi tia UV mạnh nhất; nếu phải làm việc ngoài trời, tìm bóng râm hoặc sử dụng các biện pháp che chắn; kết hợp các biện pháp trên để giảm tác hại của tia UV một cách tối đa. Việc thực hiện đồng bộ các phương pháp trên sẽ giúp chống tia UV hiệu quả, bảo vệ làn da và đôi mắt khỏi nguy cơ tổn thương lâu dài.

>>> Xem Thêm: Cảnh Báo An Toàn Mùa Nắng Nóng Và Giải Pháp Hiệu Quả

Một số mẫu kính bảo hộ chống tia UV

Ngoài việc sử dụng kem chống nắng, che chắn cẩn thận và duy trì chế độ sinh hoạt hợp lý, việc trang bị kính chống tia UV đạt chuẩn là một bước quan trọng để bảo vệ đôi mắt khói tác hại của tia cực tím. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều các loại kính chống tia UV khác nhau từ dòng thời trang đến kính bảo hộ chuyên dụng trong công nghiệp.

Kính bảo hộ 3M 2721

Kính bảo hộ 3M 2721 chống tia UV hiệu quả

Kính bảo hộ 3M 2721 là dòng kính bảo hộ nổi tiếng đến từ thương hiệu 3M (Mỹ), nhà sản xuất thiết bị an toàn cá nhân hàng đầu thế giới. Sản phẩm được thiết kế với tròng kính polycarbonate cao cấp, có khả năng chống tia UV đến 99.9%, đồng thời chống trầy xước và chống đọng sương hiệu quả.

Gọng kính được làm từ nhựa dẻo đàn hồi, ôm sát khuôn mặt, tạo cảm giác nhẹ và thoải mái khi sử dụng trong thời gian dài. Kiểu dáng hiện đại phù hợp cho nhiều đối tượng như công nhân, kỹ sư, thợ cơ khí, người lái xe máy hoặc làm việc trong môi trường có ánh sáng mạnh.

Sản phẩm với tiêu chuẩn EN166:2001, kính 3M 2721 không chỉ chống tia UV hiệu quả mà còn có khả năng chống va đập cơ học, bảo vệ mắt toàn diện trước các rủi ro khi lao động hoặc tiếp xúc ánh sáng cường độ cao.

Kính bảo hộ King's KY715

Kính King’s KY715 là sản phẩm đến từ thương hiệu King’s - nổi tiếng trong lĩnh vực thiết bị bảo hộ lao động. Mẫu kính này được thiết kế với kiểu dáng thể thao, gọn nhẹ, thích hợp cho cả lao động công nghiệp lẫn sử dụng cá nhân.

Kính bảo hộ King’s KY715 nổi tiếng trong lĩnh vực thiết bị bảo hộ lao động

Trong kính làm từ polycarbonate cao cấp, có lớp phủ anti-scratch chống trầy và UV protection giúp ngăn chặn hoàn toàn tia UVA, UVB. Gọng kính được thiết kế linh hoạt, có đệm mũi mềm giúp người đeo cảm thấy dễ chịu kể cả khi đeo trong nhiều giờ liền.

Đặc biệt, kính bảo hộ King’s KY715 đạt chuẩn CE EN166:2001 và ANSI Z87.1, đảm bảo khả năng chống tia UV và chống va đập vượt trội. Đây là lựa chọn lý tưởng cho công nhân xây dựng, kỹ thuật viên, thợ hàn, người làm việc trong nhà xưởng hoặc môi trường có ánh sáng mạnh.

Kính bảo hộ King's KY2223

Nếu bạn tìm kiếm dòng kính chống tia UV có khả năng chống chói lóa tốt, kính bảo hộ King’s KY2223 là một trong những lựa chọn hàng đầu. Mẫu kính này sở hữu tròng gương bạc phản quang giúp giảm ánh sáng chói từ mặt trời với đèn công nghiệp, đồng thời bảo vệ mắt khỏi 99.9% tia cực tím.

Kính bảo hộ King’s KY2223 có khả năng chống tia UV tốt

Với thiết kế ôm khít khuôn mặt, kính King’s KY2223 mang lại tầm nhìn rộng, ổn định và rõ nét trong mọi điều kiện ánh sáng. Chất liệu nhẹ, bền và chống trầy xước giúp người dùng cảm thấy thoải mái khi phải làm việc liên tục ngoài trời hoặc trong môi trường nhiều bụi.

Kính bảo hộ King’s KY2223 không chỉ phù hợp cho lao động kỹ thuật, công nhân công trình mà còn là lựa chọn phổ biến cho người thường xuyên đi xe máy dưới trời nắng hoặc làm việc ngoài trời.

Qua những thông tin đã chia sẻ, có thể thấy rằng tia UV là gì không còn là một khái niệm xa lạ, mà là yếu tố tác động trực tiếp đến sức khỏe, làn da và đôi mắt của mỗi người. Dù tia cực tím có một số tác dụng tia UV nhất định như hỗ trợ tổng hợp vitamin D hay khử khuẩn nhưng nếu tiếp xúc thường xuyên và không được bảo vệ đúng cách.

Việc chống tia UV không chỉ là một thói quen làm đẹp mà còn là hành động bảo vệ sức khỏe lâu dài. hãy chủ động xây dựng lối sống lành mạnh, sử dụng kem chống nắng, trang phục che chắn và đặc biệt là kính chống tia UV đạt chuẩn để bảo vệ bản thân khỏi những tác hại không mong muốn của ánh nắng mặt trời.

Nếu bạn đang tìm kiếm thiết bị bảo hộ lao động, kính chắn tia UV hay các loại kính chống tia UV chất lượng, Bảo Hộ An Toàn Việt là địa chỉ đáng tin cậy hàng đầu. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực phân phối thiết bị bảo hộ lao động chính hãng, Bảo Hộ An Toàn Việt cam kết mang đến cho khách hàng sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn quốc tế, bền bỉ và hiệu quả bảo vệ tối ưu.